Przypadkowe wykopaliska archeologiczne wskazuj± na to, ¿e ju¿ 4000 do 1700 lat p.n.e. istnia³y na ziemi nowskiej osady neolityczne. ¦lady w formie grodziska wy¿ynnosto¿kowatego wskazuj± na istnienie osady s³owiañskiej w miejscu, gdzie obecnie s± Garbuzy. Osada ta otoczona by³a parowami tworz±cymi naturaln± fosê, któr± z czasem zasypano od pó³nocnej strony (w miejscu, gdzie pó¼niej by³a Brama Grudzi±dzka).
Pierwsza wiarygodna wzmianka o Nowem pochodzi z 1266 roku, z kroniki niemieckiego zakonnika Piotra Dusburga. Zakonnik opisywa³ w niej zwyciêsk± walkê ksiêcia gdañsko-pomorskiego Mszczuja II nad rzeczn± flot± krzy¿ack±, stacjonuj±c± przy grodzie w Nowem, oraz najazd na posiad³o¶ci krzy¿ackie.
W okresie pomorskim miasto otacza³a od po³udnia i zachodu drewniano-ziemna palisada. Gród uleg³ zniszczeniu po krwawej walce Krzy¿aków z za³og± polsk±, podczas której zdobyli zamek. Odbudowany otrzyma³ prawa miejskie w 1350 roku. Krzy¿acy wybudowali prawdopodobnie na fundamentach dawniejszych obwarowañ miejskich, nowe, w pe³ni zamkniête mury obronne: murowane w dolnych czê¶ciach z kamienia polnego, w górnych z ceg³y. Mia³y niewiele ponad 1000 m d³ugo¶ci. Wzmocnione by³y 16 basztami rozmieszczonymi w ró¿nych odleg³o¶ciach. Jedna z nich, zwana szafarni± mia³a kszta³t okr±g³y i znajdowa³a siê przy klasztorze. W zachodnim ci±gu murów, w drugiej wie¿y od strony pó³nocnej by³a sala tortur. Natomiast w baszcie usytuowanej w pó³nocno-zachodnim rogu mie¶ci³o siê nowskie wiêzienie.
Z wyj±tkiem strony wschodniej, opartej o skarpê wi¶lan±, miasto otacza³a fosa. Jeszcze w 1817 roku znajdowa³a siê w niej woda.
Do miasta wchodzi³o siê przez nie zachowane do dzisiejszych czasów cztery bramy, zaopatrzone w zwodzone mosty. Od po³udnia by³a to Brama Grudzi±dzka, od zachodu Gdañska, od pó³nocy Wodna i od strony zachodniej Brama Rybacka. Do miasta mo¿na by³o wej¶æ te¿ przez dwie furtki: przy zamku, w pó³nocno-wschodniej czê¶ci murów oraz od wschodu, przy ko¶ciele franciszkanów. Jeszcze w 1592 r. by³o 16 wie¿, a w drugiej po³owie XIX wieku-13.
W XIX wieku mury zosta³y czê¶ciowo rozebrane. Do dzisiejszych czasów zachowa³o siê w znacznych fragmentach w zachodniej oraz w po³udniowej czê¶ci miasta oko³o 550 m. murów, podstawy 12 wie¿ i zasadniczy odcinek fosy. Zachowa³ siê równie¿ prawie niezmieniony uk³ad ¶redniowiecznego miasta z elementami pomorskiej siatki ulic.