Marzec 29 2024 09:36:22
Nawigacja
· Strona Główna
· Artykuły
· Download
· Forum
· Galeria
· Kontakt
· Szukaj
okupacja w Nowem
Pomordowani nowianie
Po kampanii wrześniowej, nawet w jej trakcie zaczęły się prześladowania ludności polskiej. Po wkroczeniu wojsk niemieckich w niedzielę 3 września 1939 roku zaczęto przejmować majątki Polaków np. sklepy, firmy itp. Poniższe fragmenty opisujące jak wyglądał terror okupanta tamtej jesieni w Nowem, pochodzą z książki prof. Włodzimierza Jastrzębskiego Terror i zbrodnia, Warszawa 1974 r. Są to strony 157-158 poświęcone wydarzeniom w Nowem. Na szczególną uwagę zasługuje dokument podpisany przez komendanta II obwodu Selbstschutzu. G. Korbera, z Zajączkowa. Autor wyjaśnia na czym polega unikatowy charakter dokumentu.
Dwie uwagi pozamerytoryczne:
1.profesor Wł. Jastrzębski ur. 1939 roku jako kilkuletni chłopiec był (?) w Nowem, gdyż jego ojciec był pierwszym kierownikiem Zakładów Mechanicznych. ( źródło: opowieści mego ojca, który w czasie okupacji uczył się pod niemieckim zarządem zawodu, a po wojnie tam krótko pracował. Później założył własny warsztat- Rynek 9)
2. Warto na portalu udostępnić fotografię tablicy pamiątkowej z nazwiskami nowian- ofiar II wojny światowej znajdującej się w miejscowej farze.

Toruń, wrzesień 2009 r. /kapa/
Poniżej strony 157 i 158 z książki Terror i zbrodnia.

Trzecim miejscem, z którego wywożono Polaków na rozstrzelanie do lasów koło Grupy, było więzienie sądowe w miasteczku Nowe nad Wisłą pow. Świecie. .Był to punkt przeznaczony nie tylko dla obywateli samego miasteczka. ale i okolicznych, wsi.
W aktach procesowych A. Forstera, byłego Gauleitera i namie­stnika okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie zachował się unikalny dokumentr12; nakaz aresztowania polskiej inteligencji przysłany przez komendanta II obwodu Selbstschutzu. G. Korbera, z Zajączkowa pow. Świecie do lokalnego przywódcy tej organizacji w Nowem, Volksdeutscha Emila Webera r12; o następującej treści:
r(...) Do dowódców miejscowych okręgu II. Na rozkaz Sturmbarmfiihrera należy aresztować jutro, dnia 21 października rano, całą polską inteligencję, a zatem lekarzy, nauczycieli, duchownych, sędziów, właścicieli majątków, by­łych oficerów, jak również byłych urzędników i dostawić ich do odnośnego wiezienia sądowego z wyjaśnieniem, że aresztowanie następuje z polecenia pciicji państwowej. Instrukcje do translokacji więźniów zostaną później do­starczone. Pierwszy meldunek o wykonaniu należy skierować do mnie przez specjalnego gońca do godz. pół do jedenastej przed południem. Dowódca okręgu r12; podpisano G. Korber".
U dołu pismo zaopatrzono w dodatkową notatkę:
rNa podstawie tego rozkazu, aresztowano dziś w nocy 13 osób w mieście Nowem i doprowadzono je do tutejszego wiezienia sądowego. Nowe, dnia 21 X 1939 r. Komisaryczny Burmistrz" 17,
Osobliwość tego pisma polega na tym, że całe archiwum Selbstschutz Westpreussen uległo spaleniu pcd koniec listopada 1939 r. w specjalnie upozorowanym w tym celu wypadku drogowym. Jest to więc, praktycznie rzecz biorąc, jeden z nielicznych pochodzących z pierwszej ręki dowodów na te. że akcja Selbstschutzu była odgór­nie zaplanowana i nie była. jak to czasem usiłuje się sugerować w procesach przestępców wojennych, wynikiem czyjegoś samowol­nego działania.
Jak wynika z zeznań naocznego świadka W. Meissnera, więźniów więzienia sądowego .wywieziono w jednym dniu na egzekucje, za­pewne 22 października 1939 r., samochodem ciężarowym, który kil­kakrotnie nawracał18. Zginęli wówczas:
1.Ryszard Bartela, Nowe
2.? Brzóskowski, ksiądz katolicki, Nowe
3.Brunon Bukowski, Nowe
( s. 157)

4. Roman Chmielowiec (ur. 1874), rolnik, Michale
5. Tadeusz Chmielowiec (ur. 1914), rolnik, Michale
6. ? Dąbrowski, ksiądz katolicki, Nowe
7. Leon Dunajski, stolarz, Nowe
8. Brunon Echaust (ur. 1909), ksiądz katolicki. Nowe
9. Przemysław Frankowski, właściciel zakładu przemysł., Nowe
10. Emil Gedig (ur. 1888), Dragacz
11. Bernard Główczewski, adwokat, Nowe
12. Wincenty Jażdżewski, kupiec, Nowe
13. ? Karpiński, rolnik, Nowe
14. Jan Karpus, kierownik szkoły, Bochlin Miejski
15. Ksawery Klikowski (ur. 1881), robotnik, Zdrojewo
16. Władysław Konkol, rolnik, Morgi
17. Stanisław Eotowicz (ur. 1912), ksiądz katolicki, Pieniążkowo 13. Paweł Kotlęga (ur. 1906), Tryl
13, ? Kowalski, rolnik, Kozielec
20. Henryk Kraszucki, drogista, Nowe
21. Jan Kuchczyński, burmistrz. Nowe
22. Jan Kurek, Nowe
23. Józef Langowski, stolarz, Nowe
.24. Kazimierz Lietz, kierownik szkoły, Fieniążkcwo
25. Bernard Lorkowski, Nowe
23. Wiktor Lorkowski, Nowe
27. Franciszek Łączny, Nowe
23. Zygmunt Majewski (ur. ioSS). fryzjer, Nowe
28. Wacław Miszewski, Nowe
30. Leon Moryszkiewicz (ur. 1397), kierownik szkoły. Tryl
31. Stanisław Płonkarz, urzędnik, Nowe
32. Paweł Kadzimowski, kupiec, Nowe
33. Fryderyk Schulz (ur. 1905), Nowe
34. Henr3'k Sękowski (ur. 1921), uczeń, Nowe r6;
35. Benedykt Sielski, kominiarz. Nowe
36. Jan Strechlau, urzędnik. Nowe
37.Franciszek Szmuda, robotnik, Nowe
38.Adolf Szykowski, robotnik, Nowa
39. Tadeusz Szwarc (ur. 1922), uczeń, Nowe
40. Bogdan Wojnowski, syn wł. majątku, liończyce
41. Lech Wojnowski, syn wl. majątku Kończyce
42. Brunon Wróblewski, stolarz, Nowe
43. Franciszek Wróbłewski (ur. 1864), ksiądz katolicki. Lipno.'
Wśród zamordowanych był zamiłowany turysta, miłośnik regionu kociewskiego, autor broszury pt. Nowe nad Wisłą i okolica wydanej w 1938 r., Kazimierz Lietz19.

(s. 158)
Komentarze
#11 | flauta dnia wrzesień 23 2009 03:54:58
czy jest u nas choć jedna ulica z nazwiskiem kogoś stąd? Może jestem za młoda, ale nie przypominam sobie. Angry
#12 | iha dnia wrzesień 25 2009 21:48:59
witam i pozdrawiam portal moj dziadek CZYLI ZYGMUNT MAJEWSKI NIGDY NIE MIESZKAŁ W ZADNYM TRYLU ZABRALI GO Z ZAKŁADU FRYZJERSKIEGO Z ULICY GDAŃSKIEJ TERAZ BO TAK SIE NAZYWA A ZOSTAŁ ZAMORDOWANY W GRUPIE MNISZKU
#13 | kaktusik dnia wrzesień 28 2009 21:55:18
Witam powstałe w latach powojennych listy posiadają ewidentne błędy - związane to niestety było z wieloma róznymi żródłami pochodzenia informacji, ich brakiem w sensie fizycznym bądz ich umiejscowieniem w archiwach niemieckich. jeśli wśród portalowiczów znajdują się osoby, których członkowie rodzin zgineli a zostali w latach 1942/43 uznani w oficjalnych procesach sądowych za zmarłych (prawdopodobnie odbyło się kilka takich procesów w Nowem jeszcze za czasów hittlerowskich) to I urząd stanu cywilnego w Berlinie dysponuje odpowiednimi dokumentami i udostępna odbitkę /wypis z ksiegi zgonów (koszt około 70 PLN). Co do listy zawiera co najmniejmnie kilka ewidentnych błędów:
1. egzekucji w Grupie Mniszku dokonano w dniu 28 października - tego dnia odbyła się selekcja więżniów w Nowem
2. wspomniany już Bogdan Wojnowski - zastrzelony został w Warlubiu
3. Bernard Lorkowski - zginąl jako więzień KL Sachsenhausen w 1942 roku
4. burmistrz Jan Kuchczyński został aresztowany w dniu 26 września w Nowem, zabity w Grudziądzu prawdopodobnie około 20 października być moze w okolicach bądz w samej grudziądzkiej cytadeli
5 wraz z burmistrzem Kuchczyńskim w Grudziądzu w jednej celi przebywał też adwotat Bernard Głowczewski - którego los nie jest mi do końca znany prawdopodobnie także podzielił los Kuchczyńskiego i został zabity na cytadeli. pozdrawiam Zbigniew Lorkowski. powyższe informacje podaję za Archiwum Państwowe Bydgoszcz, Standesamt I in Berlin, Gedenkststte und Museum Sachsenhausen Oranienburg oraz informacje rodzinne.
#14 | lolita dnia październik 08 2009 15:46:55
w poz. 15 powinien być Ksawery Kilkowski ( nie Klikowski )
Dodaj komentarz
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.
Oceny
Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą oceniać zawartość strony

Zaloguj się, żeby móc zagłosować.

Brak ocen. Może czas dodać swoją?
Logowanie
Nazwa użytkownika

Hasło



Nie możesz się zalogować lub nie masz konta?
Skontaktuj się z administratorem portalu - admin@miasto-nowe.com
Losowa Fotka
Ostatnie komentarze
News
Dziękuję i wzajemnie ż...
Wzajemnie Arku. Tym sz...
12 października ukaże ...
Dziesięć lat... Aż tru...
Tak jak pisze kapa - z...
Artykuły
Uzypełnienie, [url]htt...
ciekawy materiał dotyc...
[img]https://bi.im-g.p...
58Wiktoria prosze: [ur...
Arek, masz jakiś link ...
Informacja do 58Wiktor...
Dodatkowa informacja d...
Bies, masz może zdjęci...
Tak, została część bud...
Super, dziękuję. Coś n...
Fotogaleria
Poniżej link do wspomn...
Wystawa została zorgan...
Dzieki za kolejne info...
Na wystawie w zamku je...
Obecnie to juz history...
Dziękuję za informację.
Kapa daj namiar mniej ...
Nawet tyle nie zostało...
Piękne czasy, piękne m...
Portal ma się dobrze, ...
[i]Kurier Bydgoski 03-...
Kolejna publikacja z n...
[i]"Zakłada się park m...
Musi byc to gdzies udo...
Ciekawe ile osób otrzy...
Ile drzew rosło w tamt...
Ciekawy i rzetelny art...
R.I.P. (*) (*) (*)
Piękny motocykl : [url...
chyba tak ;)
Ostatnie artykuły
· Przyjaciel 1900 - 1901
· Fragmenty książki El...
· Przyjaciel 1899
· Przyjaciel 1897 - 1898
· Przyjaciel 1896
Ostatnio na forum
Najnowsze tematy
· Artykul "Utracona pr...
· Co z tym Neuenburgie...
· Rodzina Stasiewskich
· Wszelkie info o lini...
· Młynarz z Nowego Fra...
Najciekawsze tematy
Brak tematów na forum
Ostatnio dodane zdjęcia

Nadanie imienia sali...

...a swego nie znacie.

Stary cmentarz

Bar Sambor

Po schodach w górę i...

Blacharz i Mistrz de...

Katastrofa samochodo...

Nowe - ośrodek przem...

Targi Meblowe w Nowe...

Otwarcie Targów Mebl...

W królestwie stolarz...

Organizatorzy Targów...

Targi Meblowe w Nowem

Katastrofa samochodo...

Z uroczystości 3- ma...

W Persie 30 XI 2019

Bzowo Restauracja M....

Planty zimą

Piękna niedziela w N...

Piękna uroczystość n...

W przyszłym roku tar...

W pomorskiej stolicy...

Królewstwo meblarzy ...

Jubileusz zasłużoneg...

Cenny zabytek histor...

Grupa członków Stron...

Sambor I gdański

Z WĘDRÓWEK PO POMORZ...

Wycieczka parowcem C...

Niespodzianka
Wygenerowano w sekund: 0.31 - 28 zapytań MySQL 16,001,120 unikalnych wizyt