Formalne prawa miejskie otrzymało natomiast Nowe. Nie zachował się wprawdzie jego przywilej lokacyjny, lecz występuje ono w nadaniu króla Wacława II dla Piotra Święty wyraĄnie jako miasto. w 1302 r. nadał Święca wraz z synami Walterowi Grelle dziedziczne wójtostwo w mieście naszym Nowem. Już około 1200 r. występuje w Ąródłach Andrzej, zwany Klerykiem, mieszczanin z Nowego (civis de Noue). Termin civis oznacza w tym wypadku obywatela miasta lakowanego na tzw. prawie niemiecki. Mieszczanie nowscy występują w dokumentach Święców z 1302 i 1307 r. Istnienie zatem w Nowego- miasta lokowanego na tzw. prawie niemieckim jest całkiem pewne. O postępującym procesie urbanizacji Nowego zdaje się świadczyć osadzenie tam w 1282 r. konwentu franciszkańskiego. W tym mniej więcej czasie nastąpiło zapewne nadanie Nowemu praw miejskich. Część mieszczan nowskich była niewątpliwie pochodzenia niemieckiego. Poza Nowem brak właściwie dowodów na obecność ludności niemieckiej w kasztelanii świeckiej przed jej opanowaniem przez Krzyżaków. Można jednakże przypuszczać, że niektórzy mieszkańcy wspomnianej już osady rzemieślniczo-handlowej w Świeciu mogli być pochodzenia niemieckiego. Poza tym ludność niemiecka mogła zamieszkiwać chociaż nie mamy na to dowodów ,niektóre wsie klasztoru żukowskiego i byszewskiego i zakonu krzyżackiego, który wszedł w posiadanie kilku miejscowości w kasztelanii świeckiej na początku XIV w. Lokacje wsi na prawie niemieckim przypadają dopiero na okres krzyżacki (...)
Fragment pochodzi z następującej publikacji: Dzieje Świecia nad Wisłą i jego regionu pod redakcją Kazimierza Jasińskiego, Warszawa-Poznań-Toruń-1979, Tom II
